ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Ο Χωριάτικος Γάμος
Από το
1979 μέχρι και σήμερα πραγματοποιεί ανελλιπώς σε ετήσια βάση την τριήμερης
διάρκειας εκδήλωση της «ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΑΤΙΚΟΥ ΓΑΜΟΥ» που θεωρείται μια
από τις σπουδαιότερες πολιτιστικές
εκδηλώσεις στο Νομό της Λευκάδας.
Το 1977 την εκδήλωση κινηματογραφεί ο Νέστωρας Μάτσας, ενώ το 1980 ο Χωριάτικος
Γάμος παρουσιάζεται στις Γιορτές Λόγου και Τέχνης Λευκάδας, εκδήλωση που
παρακολουθεί ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας κ. Γεώργιος Ράλλης.
Το
1954 γίνεται για πρώτη φορά «Η Αναπαράσταση του Χωριάτικου Γάμου» στην πλατεία
της Καρυάς, με ντόπιο γαμπρό και νύφη ενώ γίνεται με κάθε λεπτομέρεια η
παρουσίαση όλων των εθίμων του γάμου από την πρώτη ως την τελευταία μέρα. Σύσσωμο το χωρίο συμμετέχει στην κορυφαία
αυτή εκδήλωση, η οποία αποτέλεσε τη σπίθα για τον προγραμματισμό των Γιορτών
Λόγου και Τέχνης στη Λευκάδα μιας και βασίστηκε στην ιδέα του ο Αντώνη
Τζεβελέκη, ο οποίος ήταν εμπνευστής των Γιορτών Λόγου και Τέχνης.
Σήμερα, η εκδήλωση πραγματοποιείται το πρώτο Σαββατοκύριακο του
Αυγούστου κάθε έτους και διαρκεί τρεις μέρες, ενώ συμμετέχει η πλειοψηφία των
κατοίκων του Δήμου της Καρυάς, μεγάλος αριθμός εθελοντών κυρίως νέοι άνθρωποι
που συνεισφέρει με πολύ μεράκι και
φαντασία.
Την πρώτη μέρα
γίνεται η σκηνική αναπαράσταση όπου παρουσιάζονται κατά σειρά όλα τα έθιμα που
προηγούνταν του μυστηρίου. Πρόκειται για μια σειρά προετοιμασιών που
αφορούν την προίκα της νύφης, το σπίτι,
τη φορεσιά της και όλα όσα χρειάζονται για το μυστήριο και το γλέντι.
«Τα
προξενιά». Η προξενήτρα, πηγαίνει στο σπίτι της νύφης και
ανακοινώνει στον πατέρα της το ενδιαφέρον της οικογένειας του νέου για την
κοπέλα. Έπειτα, οι γονείς των δύο νέων έρχονται σε επαφή και κανονίζουν την
προίκα ή αλλιώς λιγάτο.
«Το
λιγατοχάρτι». Πρόκειται για μια έγγραφη συμφωνία ανάμεσα στις δύο
οικογένειες, το οποίο περιλαμβάνει κάθε τι που παίρνει η νύφη ως προίκα.
Συνήθως, συντάσσονταν από τον δάσκαλο ή τον παπά του χωριού.
« Οι
αρραβώνες». Η οικογένεια του γαμπρού πηγαίνει στο σπίτι της νύφης
με δώρα αλλά κυρίως με «τα στολίδια». Πρόκειται για χρυσαφικά με τα οποία
στολίζουν τη νύφη.
«Το πλύσιμο
των μαλλιών». Τα μαλλιά προέρχονται από το τρίχωμα των προβάτων.
Αυτά χρησιμεύουν για το γέμισμα των στρωμάτων και των μαξιλαριών που παίρνει
για προίκα η νύφη. Στην αναπαράσταση του γάμου, οι γυναίκες φορτώνουν στο κεφάλι τα μαλλιά μέσα σε μεγάλα
κοφίνια και τραγουδώντας τα πηγαίνουν για πλύσιμο στη βρύση του χωριού που
βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της Καρυάς. Εκεί, αφού τα πλύνουν, τα φορτώνουν
στα άλογα και τα πηγαίνουν στο σπίτι της νύφης, συνοδεία μουσικών οργάνων.
«Τα
προζύμια». Πρόκειται για μια τελετουργία κατά την οποία
φτιάχνονται τα «Κουλούρια της νύφης και του γαμπρού», τα οποία παίρνουν σχήμα
μεγάλου ψωμιού και μοιράζονται στο γλέντι που ακολουθεί μετά το μυστήριο του
γάμου.
« Τα
καρφώματα». Τα καρφώματα είναι η τελετουργία καταμέτρησης των
προικιών της νύφης. Η διαδικασία γίνεται κατά κανόνα από γυναίκες. Σε αυτή
συμμετέχει και ο γαμπρός και έχει ως εξής: Οι συμπέθεροι συγκεντρώνουν τα
προικιά της νύφης. Ο γαμπρός κρατώντας το λιγάτο στο χέρι διαβάζει τα προικιά
της νύφης και καλεί τις γυναίκες κρατώντας τα στα χέρια να τα παρουσιάσουν ένα
προς ένα. Στη συνέχεια, κεντούν στα προικιά μια κόκκινη κλωστή για το
καλορίζικο.
Την δεύτερη μέρα της εκδήλωσης γίνεται το
μυστήριο και το γλέντι. Το ζευγάρι, ο παπάς και ο κουμπάρος, πάνω στα άλογα,
συνοδεία μουσικών οργάνων καθώς και πλήθος κόσμου πηγαίνουν σε ένα παραδοσιακό
λιθόκτιστο σπίτι, όπου θα γίνει η αναπαράσταση του μυστηρίου, έτσι όπως
γίνονταν και στο παρελθόν. Μετά το τέλος του μυστηρίου τα προικιά φορτώνονται
στα άλογα και μεταφέρονται στο σπίτι του γαμπρού, ενώ την πομπή συνοδεύουν
μουσικά όργανα. Ακολουθεί παραδοσιακό γλέντι στην πλατεία του χωριού συνοδεία
μουσικών οργάνων.
Την τρίτη μέρα
ολοκληρώνεται η εκδήλωση με το έθιμο της «της πίτας του γάμου». Πρόκειται για την Παρασκευή της παραδοσιακής
λευκαδίτικης λαδόπιτας, γλύκισμα που φτιάχνεται αποκλειστικά και μόνο στη
Λευκάδα σε όλες τις σημαντικές στιγμές της κοινωνικής και οικογενειακής ζωής.
Ετοιμάζεται ενώπιον όλων των παρευρισκομένων όπου και μοιράζεται. Στο τέλος της
εκδήλωσης ακολουθεί γλέντι με παραδοσιακή ορχήστρα στο οποίο συμμετέχει πλήθος
κόσμου.
Ριγανάδα
Η
Ριγανάδα είναι μια εκδήλωση που πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι στην πλατεία
της Καρυάς από το 1984 μέχρι σήμερα και βασίζεται σε παραδοσιακό φαγητό της
ορεινής Λευκάδας.
Η ριγανάδα φτιάχνεται
από ξερό χωριάτικο ψωμί, το οποίο βρέχεται σε νερό, στύβεται καλά και στη
συνέχεια προστίθεται πολλή ρίγανη, λάδι, χοντρό αλάτι και ξίδι. Συνήθως
συνοδεύεται από ελιές, παστές σαρδέλες και σκόρδο. Κατά τη διάρκεια της γιορτής
η ριγανάδα παρασκευάζεται επί τόπου και στη συνέχεια προσφέρεται στους επισκέπτες
μαζί με ντόπιο κρασί, ενώ ακολουθεί παραδοσιακό γλέντι με ζωντανή μουσική.
